Burmistrz Kwidzyna Andrzej Krzysztofiak, Starosta Kwidzyński Jerzy Godzik, ks. proboszcz Ignacy Najmowicz, Janusz Trupinda – Dyrektor Muzeum w Malborku oraz Janusz Cygański kierownik Muzeum w Kwidzynie, 20 kwietnia br. wzięli udział w wyjątkowej uroczystości wręczenia przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę rozporządzenia uznającego kwidzyński zespół katedralno-zamkowy za Pomnik Historii. Ten wyjątkowy oraz prestiżowy tytuł umieszcza naszą kwidzyńską średniowieczną budowlę na liście najwspanialszych zabytków naszego kraju. Celem tego tytułu jest wyróżnienie najcenniejszych i najważniejszych obiektów zabytkowych na terenie Polski. Pierwsze Pomniki Historii zostały ogłoszone przez Prezydenta Lecha Wałęsę w 1994r.
Oprócz kwidzyńskiego zabytku na liście Pomników Historii znalazło się również 9 innych niezwykłych miejsc:
1. Gdańsk – Twierdza Wisłoujście
2. Koszuty – zespół dworsko-parkowy
3. Krasiczyn – zespół zamkowo-parkowy
4. Lidzbark Warmiński – zamek biskupów warmińskich
5.. Płock – Wzgórze Tumskie
6. Rogalin – zespół pałacowy z ogrodem i parkiem
7. Strzelno – zespół dawnego klasztoru Norbertanek
8. Święta Lipka – sanktuarium pielgrzymkowe
9. Ujazd – ruiny zamku Krzyżtopór
Obecnie na liście Pomników Historii znajduje się 91 obiektów zabytkowych.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może uznać za Pomnik Historii zabytek nieruchomy lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury. Wniosek do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wpisanie obiektu na listę Pomników Historii składa Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków.
Zespół katedralno-zamkowy w Kwidzynie jest jednym z najbardziej imponujących zabytków architektury gotyckiej w Polsce. Zamek, dawna siedziba kapituły pomezańskiej, połączony w jedną architektoniczną bryłę z dawną katedrą pomezańską, a obecnie konkatedrą diecezji elbląskiej – to jedyne takie założenie obronne na obszarze dawnego państwa Zakonu Krzyżackiego i bardzo rzadko występujące na terenie dzisiejszej Polski. Elementem wyróżniającym zamek kwidzyński jest najokazalsze w Polsce tzw. „gdanisko”. Zamek i katedra są znakomitym świadectwem XIX-wiecznej myśli konserwatorskiej.
Niezwykle cenne są średniowieczne polichromie odkryte i poddane pierwszej konserwacji właśnie w XIX wieku. Na zewnątrz katedry, nad wejściem, znajduje się jedyna w Polsce oryginalna, choć poddana znaczącym zabiegom konserwatorskim w 1902 r., średniowieczna dekoracja mozaikowa. Wykonana została w 1380 roku, a przedstawia męczeństwo św. Jana Ewangelisty, patrona katedry i diecezji pomezańskiej.
W katedrze pochowani są biskupi pomezańscy oraz Wielscy Mistrzowie Zakonu Krzyżackiego Werner von Orseln, Ludolf Koeniga von Wattzau i Henryk von Plauen.
Oryginalne i niepowtarzalne, w takim rozwiązaniu jak w Kwidzynie, połączenie w jeden średniowieczny zespół architektoniczny katedry i zamku, wyjątkowo cenne elementy wystroju, ranga i znaczenie XIX-wiecznych prac konserwatorskich, związki obiektu z błogosławioną Dorotą, Wielkmi Mistrzami Zakonu Krzyżackiego a także niezwykła uroda, ogrom i urokliwa lokalizacja przemawiają za wpisaniem zespołu katedralno – zamkowego na Listę Pomników Historii.
